ലോക്ടെക് തടാകത്തോടൊപ്പം പ്രശസ്തമാണ് മോറിയാനിലെ ഐ എൻ എ മ്യൂസിയം. സുഭാഷ് ചന്ദ്ര ബോസിന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ ജാപ്പനീസ് പട്ടാളക്കാരോടൊ പ്പം ഐ എൻ എ പോരാളികൾ ഇന്ത്യ പിടിച്ചെടുക്കാനായി നടത്തിയ ഇംഫാൽ കൊഹിമ യുദ്ധം ഇന്ന് പതിയെ വിസ്മൃതിയിലായിരിക്കുന്നു. 1944 മാർച്ച്, എൺപത്തി നാലായിരം ജാപ്പനീസ് പട്ടാളക്കാർ ബർമ്മ വഴി ഇംഫാലിലേക്ക് മാർച്ച് ചെയ്തു. ആറായിരത്തിലധികം ഐ എൻ എ പടയാളികൾ അവരോടൊപ്പം ചേർന്നു. 

ഒരേ സമയം ഇംഫാലും, കൊഹിമയും ആക്രമിക്കലായിരുന്നു അവരുടെ ലക്ഷ്യം. വളരെ വേഗത്തിൽ ബ്രിട്ടീഷ് പട്ടാളം അടിയറവു പറയും എന്നായിരുന്നു അവരുടെ ചിന്ത. അതിനാൽ തന്നെ വേണ്ടത്ര ഭക്ഷണവും ആയുധങ്ങളും അവർ കൂടെ കൊണ്ടു കരുതിയിരുന്നില്ല. കീഴടങ്ങുന്ന ബ്രിട്ടീഷ് പട്ടാളക്കാരിൽ നിന്നും ആയുധ ങ്ങളും മറ്റും പിടിച്ചെടുക്കാമെന്നായിരുന്നു അവരുടെ പദ്ധതി.

എന്നാൽ ജനറൽ ബിൽ സ്ലിംന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ കൂടുതലും ഇന്ത്യാക്കാർ അടങ്ങിയ ബ്രിട്ടീഷ് സൈന്യം ശക്തമായി ചെറുത്തു നിന്നു. വിമാനം വഴി ഇംഫാലിലേയ്ക്ക് വേണ്ടത്ര ആയുധങ്ങളും ഭക്ഷണവും എത്തിക്കാൻ അവർക്കായി. മാസങ്ങൾ നീണ്ട പോരാട്ടത്തിന് ഒടുവിൽ പച്ചപ്പുല്ല് വെള്ളത്തിൽ തിളപ്പിച്ച് കഴിക്കേണ്ട അവസ്ഥയിൽ വരെയെത്തി ജാപ്പനീസ് പട്ടാളക്കാർ. മുപ്പതിനായിരം ജാപ്പനീസ് പടയാളികൾ മരിച്ചു വീണു. രണ്ടായിരം ഐ എൻ എക്കാർ രക്തസാക്ഷികളായി. ബ്രിട്ടീഷ് സൈന്യത്തിന് എണ്ണായിരത്തിലേറെപ്പേരുടെ ജീവൻ ബലി കഴിക്കേണ്ടി വന്നു. അവരിൽ ബഹു ഭൂരിപക്ഷവും ഇന്ത്യാക്കാരായിരുന്നു. ഒടുവിൽ, 1944 ജൂൺ മാസത്തോടെ ജാപ്പനീസ് കമാണ്ടർക്ക് തന്റെ സൈന്യത്തെ ഇന്ത്യയിൽ നിന്നും പിൻ വലിക്കേണ്ടി വന്നു.  ഒരു പക്ഷേ രണ്ടാം ലോക മഹായുദ്ധത്തിന്റെ ഗതി നിർണ്ണയിച്ച ഒരു യുദ്ധമായി തന്നെ കരുതാവുന്നതാണ് 1944 ൽ നടന്ന ഇംഫാൽ കൊഹിമ ചെറുത്ത് നിൽപ്പ്.